Jeżeli nie urodziłeś się, po 1990 roku i nie jesteś „digital native”, a terminologia odnosząca się do Internetu wciąż chwilami brzmi dla Ciebie jak chińszczyzna – dobrze trafiłeś.
W tych artykułach staram się przybliżyć czym są najważniejsze elementy Internetu, używając analogii do bardziej tradycyjnego świata, z nadzieją, że osobom, które nie urodziły się z szansą „zaprogramowania się” już na starcie, pozwolą one w większym stopniu skorzystać z technologii.
Na początek – ważne rozróżnienie, które nie zawsze jest oczywiste.
Przeglądarka internetowa kontra wyszukiwarka internetowa. Brzmi nawet podobnie, obie są internetowe, a w końcu często przeglądamy coś, żeby coś wyszukać. Czy jest więc (i jaka?) różnica?
Czym są obie te rzeczy?
Przeglądarka Internetowa.
Przeglądarka internetowa to program na Twoim własnym urządzeniu. Tym urządzeniem może być komputer (laptop albo stacjonarny), tablet, telefon, czy nawet wyższej klasy telewizor.
Rolą takiego programu jest umożliwienie wyświetlenia informacji udostępnionych w Internecie, w przystępnej dla Ciebie formie – normalnie wyglądającego tekstu, odpowiednio umieszczonych obrazków, zdjęć, filmów, formularzy.
Przeglądarka od Ciebie musi otrzymać konkretny adres URL, żeby wiedziała co wyświetlić. Adres ten wskazuje jednoznacznie co chcesz przeglądać (wyświetlać). Przykłady?
http://szymkiewicz.pl – to jest adres URL tej witryny internetowej. Jeżeli wpiszesz go do swojej przeglądarki, to wyświetli ona pierwszą, domyślną stronę witryny, którą dla Ciebie tworzę.
https://www.google.com – to jest adres URL wyszukiwarki internetowej, należącej do firmy Alphabet (i będącej właścicielem nazwy Google)
http://pan.pl – to jest adres URL witryny Polskiej Akademii Nauk. Można pod tym adresem zobaczyć informacje udostępniane i publikowane przez tę agencję i jej pracowników naukowych.
http://rp.pl – to jest adres URL witryny gazety „Rzeczpospolita”. Można tam przeczytać informacje publikowane przez redaktorów.
Zadaniem przeglądarki jest umożliwić użytkownikowi wpisanie adresu takiego jak powyżej, a następnie wyświetlić stronę, która kryje się pod tym adresem.
Jeżeli widzisz adres URL w reklamie telewizyjnej, w gazecie, na ulotce, czy słyszysz go w radiu – to publikowany jest po to, żeby ktoś, kto go widzi/słyszy mógł wpisać go w swojej przeglądarce, na swoim komputerze, czy telefonie i zobaczyć to co jest pod tym adresem.
Jak wyobrazić sobie przeglądarkę?
Przeglądarka jest jak lornetka lub mikroskop – pozwala zobaczyć rzeczy niewidoczne bez niej. Przeglądarka jest czymś, czego potrzebujemy, żeby oglądać strony internetowe.
A jakieś przykłady?
Przeglądarek jest wiele różnych, najbardziej popularne z nich (prawdopodobnie którejś używasz, czytając teraz), to:
Google Chrome – w chwili pisania artykułu lider wśród przeglądarek. Stworzona przez właścicieli wyszukiwarki Google – ale wyszukiwarka była pierwsza i powstała na długo zanim Google wzięło się za pisanie programu-przeglądarki. Pierwotnie strona wyszukiwarki Google mogła być oglądana tylko przeglądarkami zbudowanymi przez inne firmy (sic! :-) Chrome szybko zdobywało rynek, dzięki szybkości działania
Mozilla Firefox – przeglądarka budowana przez fundację Mozilla. Program z długą historią, darzony sentymentem przez wielu użytkowników. Skutecznie konkuruje z Google Chrome
Microsoft Edge – dostrzegając, że nie udaje się przeforsować własnego standardu firma Microsoft zmuszona została do zmiany podejścia i napisania przeglądarki internetowej, która będzie zachowywać się bardziej standardowo, będzie bezpieczniejsza i szybsza niż staruszek Internet Explorer – Edge jest efektem tej zmiany
Microsoft Internet Explorer – mocno już archaiczna, a jednak wciąż używana. Ponieważ jej działanie (sposób, w jaki wyświetlała strony internetowe) przez długie lata znacząco różnił się od konkurentów, a przede wszystkim nie respektował ogólnie przyjętych standardów, niektóre strony musiały zostać stworzone w odrębnych wersjach – dla „ogółu” i dla Microsoft Internet Explorera. Stąd też nadal czasami trzeba jej użyć, jeżeli strona powstała przede wszystkim z myślą o Internet Explorerze
Opera – przeglądarka niepowiązana z żadną wielką firmą, o długiej historii, dzielnie utrzymująca się na rynku, mimo naporu gigantów :-)
Apple Safari – producent komputerów i telefonów ma także dział tworzący oprogramowanie i programiści w nim zatrudnieni napisali także program będący przeglądarką internetową – domyślnie zainstalowaną na urządzeniach firmy Apple.
Wyszukiwarka Internetowa
Wyszukiwarka internetowa nie jest programem uruchamianym na Twoim komputerze, czy telefonie. Wyszukiwarka internetowa, to zestaw 2 elementów:
- Strony internetowej (która ma swój adres i może być wyświetlona w Twojej przeglądarce – tak jak to opisałem powyżej)
- Ogromnej bazy adresów różnych stron, utrzymywanej przez właściciela wyszukiwarki, na jego własnych komputerach
Ten zestaw pozwala Ci wyszukać adres URL stron internetowych, jeżeli takiego adresu nie znasz wprost.
Wyszukiwarka jako strona, jest często bardzo prosta – zawiera np. tylko jedno pole, do którego możesz wpisać swoje pytanie, posługując się tak zwanymi słowami kluczowymi – czyli wyrazami, które naprowadzą wyszukiwarkę na to, czego szukamy i pozwolą jej wrócić do nas z odpowiedzią – najczęściej ta odpowiedź to lista adresów stron, które pasują do tego o co pytaliśmy.
Baza wyszukiwarki potrafi na podstawie pytania zadanego przez Ciebie, wybrać, które strony będą sensowne i podpowiedzieć, jaki adres wpisać w przeglądarce, żeby dowiedzieć się więcej na interesujący Cię temat.
Jak zadawać pytania wyszukiwarce?
W pole do wyszukiwania można wpisać np.:
pediatra sanok
wyniki ligi angielskiej 2016
tanie loty londyn
itd. itp.
Wyszukiwarka przeszuka swoją bazę i zwróci listę adresów URL stron, na których będzie można dowiedzieć się odpowiednio gdzie znaleźć pediatrę w Sanoku (a może np. wprost adres strony jakiegoś lekarza dziecięcego, który w rzeczonym Sanoku przyjmuje), tabele z wynikami meczy w lidze angielskiej w 2016 roku lub opisy rozgrywek, stronę oferującą bilety lotnicze do Londynu, która do tego wspomina, że te bilety oferuje w niskich cenach.
Zadaniem działającej gdzieś w siedzibie jej właściciela wyszukiwarki jest zwrócić w odpowiedzi na Twoje zapytanie wpisane na stronie wyszukiwarki nową stronę, tym razem oprócz Twojego zapytania zawierającą listę adresów stron, które do tego zapytania pasują.
Wyszukiwarka to sposób, żeby dowiedzieć się, co wpisać do swojej przeglądarki, jeżeli wiemy czego szukamy, ale nie znamy konkretnego adresu strony, która zawiera to czego szukamy.
Jak wyobrażać sobie wyszukiwarkę?
Wyszukiwarka jest jak okienko „Informacja” na dworcu kolejowym. Podchodzimy wiedząc co jest naszym celem, wiemy mniej więcej kiedy chcemy odjechać lub kiedy przyjeżdża nasz krewny (np. jutro wieczorem), ale nie znamy szczegółów takich jak dokładnej godziny odjazdu, czy przyjazdu, peronu, numeru i typu pociągu (pospieszny? zwykły? kuszetka?), ceny biletu itd.
Zadajemy pytanie przy okienku i otrzymujemy konkretną odpowiedź, dzięki której wiemy na który peron iść, o której godzinie itd.
A jakieś przykłady?
Google – niemalże monopolista, a w wielu krajach faktyczny monopolista. Strona tej wyszukiwarki dostępna jest pod adresem https://www.google.com
Bing – próba „nadgonienia” sukcesu Google na rynku wyszukiwarek, przez firmę Microsoft. Adres strony do wpisywania zapytań to https://www.bing.com/
Duck Duck Go – wyszukiwarka reklamująca się jako niezależna, a przede wszystkim bezpieczna dzięki temu, że nie śledzi swoich użytkowników (np. w celu wyświetlania im potem reklam). Strona tej wyszukiwarki dostępna jest pod adresem https://duckduckgo.com/
To jeszcze raz, jaka jest ta różnica???
Przeglądarka – program, działający na Twoim sprzęcie, służący do wyświetlania stron, których adresy już znasz.
Przeglądarka sama z siebie nie zna żadnych adresów stron, ale jeżeli podasz jej adres, to wyświetli Ci to stronę pod tym adresem opublikowaną.
Wyszukiwarka – baza danych, znajdująca się na czyimś komputerze z możliwością zadawania pytań poprzez stronę internetową. Baza, która – kiedy zadasz jej pytanie – powie Ci jakie są adresy stron z odpowiedzią na pytanie, które zadałeś.
Wyszukiwarka nie wyświetla samych stron, a tylko podaje ich adresy.
Żeby skorzystać z wyszukiwarki musisz najpierw mieć zainstalowaną na swoim urządzeniu jakąś przeglądarkę, żeby wyświetlić stronę internetową wyszukiwarki, na której wpiszesz swoje pytanie.
W tym kontekście przeglądarka ma sens bez wyszukiwarki – o adresach stron można dowiedzieć się z różnych miejsc, adres strony można zapisać i dać komuś na kartce papieru, wydrukować w książce, na kalendarzu, na wizytówce – i ktoś, kto ma przeglądarkę będzie mógł takiego adresu użyć.
Wyszukiwarki internetowej natomiast nie da się użyć bez przeglądarki. Żeby zadać wyszukiwarce pytanie trzeba mieć przeglądarkę i wyświetlić stronę internetową wyszukiwarki. Wyniki wyszukiwania także znajdują się na stronie internetowej, którą zobaczyć można tylko w przeglądarce, a same w sobie są adresami innych stron – i także, żeby z nich skorzystać trzeba mieć przeglądarkę internetową.
„Sprzęt do patrzenia” kontra „okienko informacyjne, gdzie mówią na co warto patrzeć” :-)
PS. Powyższe wyjaśnienie upraszcza pewne sprawy, żeby nie zaciemniać istoty rzeczy – ale uproszczenia tej istoty nie naruszają. To zamierzone!
Dziś dopiero, po 20 latach pracy w elektronice i 40 latach pracy w informatyce, po raz pierwszy dzięki Panu zrozumiałem jak jest różnica między przeglądarką, a wyszukiwarką. To sprawił Pana precyzyjny i jednocześnie prosty tekst. Dziękuję i pozdrawiam